Is soja gezond? En wat is het effect op hormonen?

Sojaproducten kunnen bescherming bieden tegen bepaalde vormen van kanker

Een meta-analyse uit 2018 van 30 observationele studies, met in totaal 266.699 deelnemers, suggereert dat het consumeren van soja beschermt tegen prostaatkanker.

Een overweldigende hoeveelheid bewijs, waaronder een meta-analyse uit 2020 van 18 observationele studies, wijst erop dat soja óf beschermend werkt tegen borstkanker, óf op zijn minst geen negatief
effect heeft.

Het consumeren van soja blijkt ook het risico op eierstok-, darm-, maag- en longkanker te verlagen.

Soja is goed voor hart- en bloedvaten

Een overkoepelende review uit 2019, waarin de resultaten van meer dan 114 meta-analyses over soja en gezondheidsuitkomsten werden samengevoegd, laat zien dat mensen die regelmatig soja eten beschermd zijn tegen beroertes, hartziekten én tegen overlijden aan hart- en vaatziekten.

Deze bescherming is waarschijnlijk te danken aan het feit dat het eten van soja gunstige effecten heeft op cholesterol, bloeddruk en triglyceridenwaarden.

Soja en overgewicht en diabetes

In dezelfde review bleek ook dat een regelmatige sojaconsumptie aanzienlijk minder kans gaf op overgewicht of diabetes type 2.

Daarnaast hadden mensen die grotere hoeveelheden isoflavonen consumeerden – een groep fytonutriënten die in soja voorkomt – een significant betere botdichtheid en cognitieve functie, én minder vaak en minder hevige opvliegers – een veelvoorkomend symptoom tijdens de menopauze.

Onderzoeken op dieren in plaats van mensen

Ondanks al deze wetenschappelijke bevindingen halen tegenstanders van soja vaak onderzoeken op dieren aan, waarin knaagdieren – die soja heel anders verteren dan mensen – extreem hoge doses soja of isoflavonen kregen toegediend, veel hoger dan dat iemand op een normale dag zou eten.
   

De man die manboobs kreeg van soja

En als ze al een onderzoek op mensen aanhalen, gaat het vaak om een case study van één man die twaalf porties soja per dag at.

Ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat 12 porties van hetzelfde voedingsmiddel per dag waarschijnlijk niet het beste idee is! Bovendien kwamen deze 12 porties bovenop zijn oorspronkelijke voedingspatroon (een hoop extra kcal dus, waardoor je kunt aankomen in gewicht).

Conclusie: wel of geen soja eten?

Als we uitzoomen en kijken naar het hoogste niveau van bewijs – dus onderzoeken bij mensen die soja consumeren – is het beeld duidelijk. Een meta-analyse uit 2020 van 41 klinische interventiestudies naar sojaconsumptie en hormoonspiegels concludeerde dat soja geen negatief effect heeft op testosteron- of oestrogeenspiegels. Dat betekent dat, ondanks wat je misschien hebt gehoord, mannen zich geen zorgen hoeven te maken over het ontwikkelen van "manboobs" door het eten van soja. En dat soja dus voordelen kan bieden voor je gezondheid zoals o.a. preventief voor hart- en vaatziekten en verschillende vormen van kanker. 

Bronnen

• Applegate, C. C., Rowles, J. L., Ranard, K. M., Jeon, S. and Erdman, J. W. (2018). Soy consumption and the risk of prostate cancer: An updated systematic review and meta-analysis. Nutrients, 10(1), 40.
• Messina, M. (2016). Impact of soy foods on the development of breast cancer and the prognosis of breast cancer patients. Complementary Medicine Research, 23(2), 75–80.
• Trock, B. J., Hilakivi-Clarke, L. and Clarke, R. (2006). Meta-analysis of soy intake and breast cancer risk. Journal of the National Cancer Institute, 98(7), 459–71.
• Okekunle, A. P., Gao, J., Wu, X., Feng, R. and Sun, C. (2020). Higher dietary soy intake appears inversely related to breast cancer risk independent of estrogen receptor breast cancer phenotypes. Heliyon, 6(7), e04228.
• Li, N. et al. (2020). Soy and isoflavone consumption and multiple health outcomes: Umbrella review of systematic reviews and meta‐analyses of observational studies and randomized trials in humans. Molecular Nutrition & Food Research, 64(4), 1900751.
• Simon, S. Soy and cancer risk: Our expert’s advice. American Cancer Society. 29 April 2019.
• Messina, M. (2016). Soy and health update: Evaluation of the clinical and epidemiologic literature. Nutrients, 8(12), 754.
• Martinez, J. and Lewi, J. (2008). An unusual case of gynecomastia associated with soy product consumption. Endocrine Practice, 14(4), 415–18.
• Reed, K. E., Camargo, J., Hamilton-Reeves, J., Kurzer, M. and Messina, M. (2020). Neither soy nor isoflavone intake affects male reproductive hormones: An expanded and updated meta-analysis of clinical studies. Reproductive Toxicology, 100, 60–7. Advance online publication.